9 vấn đề sức khỏe thường gặp do nội tiết tố là gì?

Nội Dung Chính

Khi đi khám sức khỏe các vấn đề liên quan tới béo phì, bướu cổ, tiểu đường,.. bạn thường được hướng dẫn tới các chuyên khoa Nội tiết. Vậy nội tiết là gì hay nội tiết tố là gì? Những vấn đề sức khỏe thường gặp xoay quanh nội tiết tố sẽ được bài viết dưới đây giải đáp chi tiết.

Hệ thống nội tiết là gì?

Nội tiết là một nhánh của y học liên quan tới hệ nội tiết, nghiên cứu và kiểm soát các hormone (hay còn gọi là nội tiết tố) trong cơ thể. Hiểu theo cách đơn giản hơn, hormone hay nội tiết tố là chất truyền tin hóa học di chuyển từ tế bào hoặc nhóm tế bào tới tế bào hoặc nhóm tế bào khác.

Hệ nội tiết được tạo thành từ một mạng lưới phức tạp của các tuyến – được coi là nơi hormone được sản xuất, lưu trữ và giải phóng. Mỗi tuyến sản xuất một hoặc nhiều hormone, tập trung đi vào các cơ quan và mô cụ thể trong cơ thể.

Các tuyến của nội tiết thường bao gồm: tuyến yên, tuyến tùng, tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến ức, tuyến thượng thận, tuyến tụy, vùng dưới đồi. Ngoài ra, một số tuyến nội tiết có chức năng không phải nội tiết (buồng trứng và tinh hoàn sản xuất hormone) nhưng chúng cũng có chức năng không phải là nội tiết là sản xuất trứng, tinh hoàn.

Nội tiết là gì? Nội tiết tố hay còn gọi là hormones kiểm soát các quá trình sống cơ thể về nhiệt độ, giấc ngủ, cơ quan sinh sản..

Khi nội tiết được giải phóng/ tiết ra từ các tuyến nội tiết trong cơ thể, di chuyển theo dòng máu và ảnh hưởng lên các bộ phận khác. Điều này giúp các bộ phận khác nhau và cách xa nhau của cơ thể con người dễ dàng giao tiếp được với nhau. Hormone kiểm soát nhiều quá trình của cơ thể như quá trình trao đổi chất, cân bằng chất lỏng, chất điện giải, nhiệt độ cơ thể, tâm trạng, giấc ngủ hay các chức năng tình dục và cơ quan sinh sản.

Nội tiết tố là gì?

Nội tiết tố là các hoạt chất được cơ thể tiết ra thông qua máu được vận chuyển tới các cơ quan da, cơ, cùng các mô khác nhau để thực hiện một số chức năng nhất định. Nội tiết tố vô cùng cần thiết cho sức khỏe và giúp cơ thể biết phải hoạt động như thế nào.

Cơ thể cần nội tiết tố để duy trì các hoạt động chức năng tế bào, cơ quan. Do đó, chỉ cần cơ thể thiếu hụt một lượng nhỏ nội tiết tố cũng có thể gây ra những thay đổi lớn. Điều này thậm chí có thể dẫn tới những biến chứng ảnh hưởng tới sức khỏe.

Như đã nói ở trên nội tiết hay nội tiết tố sẽ có ảnh hưởng đáng kể tới quá trình phát triển, tăng trưởng, hay chức năng sinh dục & trao đổi chất của một người.

Theo các chuyên gia, có hơn 50 loại hormone nội tiết tố được xác định trong cơ thể. Dưới đây là 10 loại hormone quan trọng cũng là các hormone thường gặp nhất ở phụ nữ:

Gonadotropin releasing hormone (GnRH): Có tác dung kích thích tuyến yên tiết ra hormone LH và FSH.
FSH (Follicle Stimulating Hormone): Giúp quản lý chu kỳ kinh nguyệt và phát triển trứng trong buồng trứng.
LH (Luteinising Hormone): Là loại hormone kích thích rụng trứng và hỗ trợ mang thai.
HCG (Human Chorionic Gonadotropin): Hỗ trợ tạo phôi thai và ngừng kinh nguyệt trong thời kỳ mang thai.
Estrogen: Đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe sinh sản, kinh nguyệt và mang thai.
Progesterone: Vai trò chính trong việc hỗ trợ kinh nguyệt và duy trì giai đoạn đầu của thai kỳ.
Prostaglandin: Hormone điều chỉnh các quá trình trong cơ thể như hình thành cục máu đông và hỗ trợ thai kỳ.
Androgen: Là hormone đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe sinh sản và phát triển cơ thể.
Oxytocin: Kích thích trạng thái co bóp tử cung và giúp sinh nở, còn được gọi là “hormone tình yêu”.
Prolactin: Một loại hormone quan trọng cho sản xuất và tiết sữa mẹ, cũng liên quan đến ăn uống và hormone estrogen.

Tác dụng của nội tiết tố là gì với cơ thể?

Nội tiết tố là tên gọi của tập hơn nhiều hormone trong cơ thể. Mỗi hormone lại đóng vai trò nhất định nhưng nhìn chung, nội tiết tố sẽ mang lại 2 tác dụng đặc trưng bao gồm:

– Quản lý hoạt động cơ thể:

Nội tiết tố được ví như một sứ giả có ảnh hưởng và quản lý gần như tất cả quá trình hoạt động của cơ thể. Thông thương, một quá trình cơ thể được quản lý bởi nhiều hormone khác nhau.

Một nội tiết chỉ tác động lên một bộ phận cơ thể nếu các tế bào trong mô đích có các thụ thể nhận được thông báo của nội tiết tố. Dễ hiểu hơn, có thể ví hormone như một chìa khóa và các tế bào của mô đích là ổ khóa. Nếu chìa khóa mở được ở khóa thì nó sẽ hoạt động. Các hormone sẽ gửi một thông báo khiến trang đích thực hiện một hành động nào đó cụ thể.

Tác dụng của nội tiết là gì đối với cơ thể? Chúng quản lý hoạt động và giao tiếp trong cơ thể

– Chức năng giao tiếp:

Hormone được sử dụng cho 2 loại giao tiếp chính của cơ thể. Thứ nhất là giao tiếp giữa 2 tuyến nội tiết với nhau. Một tuyến nội tiết sẽ tiết ra một hoặc nhiều loại hormone và kích thích được các tuyến khác thay đổi mức độ tiết hormone. Ví dụ, giữa tuyến yên và tuyến giáp, khi tuyến yên giải phóng hormone kích thích tuyến giáp thì vai trò tuyến giáp lại giải phóng hormone giáp.

Loại giao tiếp thứ 2 là giữ tuyến nội tiết và cơ quan đích. Mỗi hormone được tiết ra đều chứa 1 lệnh nhất định truyền tải tới cơ quan đích cho một hoạt động cụ thể. Ví dụ, tuyến tụy giải phóng insulin thì insulin sẽ tác động lên cơ và gan để giúp xử lý glucose.

Các vấn đề sức khỏe liên quan tới nội tiết tố là gì?

Nếu có một hoặc nhiều hormone trong cơ thể tiết ra nhiều hơn, hoặc ít hơn bình thường đều sẽ dẫn tới tình trạng rối loạn nội tiết tố. Rối loạn nội tiết tố cũng có thể xảy ra khi cơ thể tiết đầy đủ hormone nhưng các thụ thể phản ứng với các hormone gặp vấn đề. Ảnh hưởng của rối loạn nội tiết tố là gì? Dưới đây là 8 vấn đề bạn cần chú ý:

1. Mãn kinh

Mãn kinh là giai đoạn cơ thể phụ nữ mất đi chức năng sinh lý hoặc chấm dứt chu kỳ kinh nguyệt (vô kinh) do giảm chức năng buồng trứng. Phụ nữ giai đoạn mãn kinh sẽ có các dấu hiệu chính như ra mồ hôi đêm, dễ nổi giận, da khô sạm, mụn nội tiết, nám tàn nhang, lão hóa nhanh, teo âm hộ, âm đạo, rối loạn giấc ngủ, không có kinh nguyệt hơn 1 năm..

Suy giảm nội tiết theo thời gian gây mãn kinh khiến cơ thể lão hóa nhanh, rụng tóc, dừng chu kỳ kinh..

2. Suy buồng trứng & buồng trứng đa nang

Hormone ảnh hưởng tới rối loạn nội tiết tố ở nữ xảy ra khi có quá nhiều hoặc quá ít hormone sinh dục, gây ra các vấn đề như:

– Hội chứng buồng trứng đa nang: ảnh hưởng đến 5-10% phụ nữ độ tuổi sinh sản. Tình trạng này sự gia tăng bất thường sản xuất hormone sinh học nam androgen, trong khi bình thường androgen chỉ được sản xuất một lượng nhỏ ở buồng trứng. Hội chứng gây ra các vấn đề như mụn trứng cá, rối loạn chuyển hóa như thừa cân béo phì, tăng huyết áp, kinh nguyệt không đều..

– Hội chứng suy buồng trứng sớm (POF): Là tình trạng chức năng của buồng trứng ngừng hoạt động và sản xuất trứng trước tuổi 40. Có nhiều nguyên nhân gây ra điều này liên quan tới di truyền, các bệnh lý tự miễn. Tuy nhiên, việc suy giảm nội tiết tố nữ lại là nguyên nhân chính dẫn tới suy buồng trứng. Các hiện tượng thay đổi như kinh nguyệt không đều, mất kinh trong một thời gian dài, thường xuyên chóng mặt, buồn nôn, giảm ham muốn, da lão hóa hơn, suy giảm trí nhớ, âm đạo bị khô.. là các biểu hiện bạn cần chú ý thăm khám.

Bệnh suy buồng trứng hay buồng trứng đa nang gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa, thừa cân, da sạm..

Ngoài 2 vấn đề buồng trứng cụ thể ảnh hưởng bởi nội tiết tố kể trên, chị em phụ nữ thường quan tâm nhiều không kém tới tình trạng rối loạn nội tiết tố ở nữ do những bất thường khác. Biểu hiện của rối loạn sẽ ảnh hưởng tới toàn bộ các vấn đề da, tóc, chu kỳ kinh nguyệt, tâm trạng, thể trạng như đau đầu, mệt mỏi… Để biết chuyên sâu các vấn đề ảnh hưởng do hormone nội tiết gây ra, bạn nên thăm khám sớm với bác sĩ chuyên khoa để đánh giá thể trạng và phương pháp điều trị phù hợp.

3. Bệnh Cushing

Bệnh Cushing xảy ra khi cơ thể có quá nhiều hormone cortisol do người bệnh uống quá nhiều thuốc chứa corticosteroid hoặc cơ thể sản xuất quá nhiều cortisol. Bệnh Cushing gây ra các tình trạng bướu mỡ giữa hai vai, mặt tròn trịa, rạn da thấy rõ. Người mắc phải hội chứng này cũng có thể bị biến chứng huyết áp cao, loãng xương, tiểu đường tuýp 2..

4. Bệnh Graves

Bệnh Graves cũng chịu ảnh hưởng từ nội tiết tố xảy ra khi hệ thống miễn dịch sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp (cường giáp). Mặc dù có nhiều nguyên nhân dẫn tới bệnh cường giáp, tuy nhiên Graves là nguyên nhân phổ biến nhất. Hormone tuyến giáp sẽ ảnh hưởng nhiều tới hệ thống cơ thể, do đó triệu chứng của Graves rất đa dạng bao gồm: lo lắng, cáu kỉnh, tay run hay nhạy cảm với nhiệt độ, đánh trống ngực, giảm ham muốn, mắt lồi..

Bệnh Graves cũng gặp ở mọi đối tượng nhưng phổ biến hơn với phụ nữ dưới 40 tuổi. Điều trị Graves bằng cách giảm hormone tuyến giáp.

5. Viêm tuyến giáp Hashimoto

Viêm tuyến giáp Hashimoto là một dạng bệnh tự miễn dịch. Hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể tấn công tế bào tuyến giáp dẫn tới tổn thương hoặc chết tế bào. Bệnh này chưa có nguyên nhân chính xác nhưng có điểm chung liên quan tới các vấn đề như di truyền, bị nhiễm trùng, hoặc nhiễm phóng xạ..

Bệnh Hashimoto có thể dẫn tới các biến chứng bao gồm: tim mạch, sức khỏe tâm thần, giảm chức năng sinh sản, bướu cổ, thụ thai kém..

Viêm tuyến giáp xảy ra do thay đổi hormone liên quan tới vấn đề nhiễm trùng hoặc di truyền..

6. Cường giáp/suy giáp

Bệnh cường giáp xảy ra do tuyến giáp tiết quá nhiều hormone giáp trong khi suy giáp lại là do tuyến giáp tiết quá ít hormone giáp. Cả bệnh cường giáp và suy giáp đều ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.

Nếu bạn nhận thấy các triệu chứng như giảm trí nhớ, táo bón, trầm cảm, khàn giọng và trầm hơn, đau khớp và cơ, sụt cân không lý do, tiết nhiều mồ hôi, mệt mỏi, thèm ăn, tăng hoạt động.. thì nên gặp các bác sĩ Nội tiết Đái tháo đường để được thăm khám, điều trị sớm.

7. U tiết Prolactin

U tiết Prolactin hay còn được gọi là dạng u tuyến yên tăng tiết prolactin. Đây là một khối u lành tính được hình thành do tế bào tuyến yên. Sự xuất hiện các khối u này làm tăng tiết hormone prolactin, hormone có vai trò quan trọng với tuyến vú. Bệnh nếu không được điều trị sớm rất dễ ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản, gây biến chứng nguy hiểm.

8. Ung thư các tuyến nội tiết

Ung thư xuất hiện ở các tuyến nội tiết thường gặp như tuyến thượng thận, tuyến giáp, tuyến tùng.. ảnh hưởng tới các chức năng các tuyến nội tiết gây các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe.

9. Bệnh tiểu đường

Tiểu đường là bệnh mạn tính ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa năng lượng trong cơ thể. Cơ thể người bệnh tiểu đường không đủ tạo insulin hoặc cơ thể không sử dụng tốt insulin làm đường trong máu không được xử lý hiệu quả, dẫn tới tăng đường huyết. Tăng đường huyết trong thời gian dài có thể gây ra các biến chứng bao gồm: giảm thị lực, thần kinh, bệnh tim, bệnh thận..

Hiện nay vẫn chưa có cách chữa trị khỏi bệnh tiểu đường. Người bệnh được chỉ định thay thế ăn chế độ lành mạnh, ít đường, ít tinh bột và phải dùng thuốc hàng ngày.

Bệnh tiểu đường liên quan tới hormone hiện nay vẫn chưa thể chữa trị khỏi hoàn toàn

Nội tiết có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe cơ thể, ảnh hưởng tới cả diện mạo bên ngoài của bạn như làn da, mái tóc… Do vậy, dù là những tuyến nhỏ nhưng chúng có sức mạnh và quyền lực lớn trong toàn bộ hoạt động của cơ thể con người. Thông qua giải đáp nội tiết tố là gì trên đây, mong rằng bạn sẽ chăm sóc cơ thể đúng cách để duy trì trạng thái sức khỏe tốt nhất. Nếu bạn đang gặp các vấn đề nội tiết tố ảnh hưởng lên làn da thì có thể liên hệ tới HOTLINE 093 770 6666 để được thăm khám và chuyên gia tư vấn trực tiếp.