Lang ben là gì? Cách nhận biết và chữa trị an toàn

Lang ben là gì và cách chữa trị có dễ dàng không? Đây là tình trạng nhiễm trùng da do khuẩn Malassezia furfur với các biểu hiện nhiều mảng vảy với sắc tố khác nhau. Để nhận biết và chữa trị hiệu quả, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết nguyên nhân gây bệnh và giải pháp phù hợp. 

Lang ben là bệnh gì? 

Lang ben, hay còn gọi là pityriasis versicolor, là một bệnh nhiễm trùng da do nấm phổ biến. Nấm men hoại sinh từ chi Malassezia furfur, trước đây là  Pityrosporum, là tác nhân gây bệnh và là một phần của hệ vi khuẩn da bình thường.

Tinea versicolor là một bệnh nhiễm nấm phổ biến gây ra trạng thái da đổi màu. Những người bị tinea versicolor sẽ xuất hiện các đốm da màu trắng, vàng, đỏ, hồng hoặc nâu. 

Lang ben là bệnh gì? Chúng khởi phát do nấm Malassezia furfur gây ra

Tinea versicolor có thể ảnh hưởng đến mọi màu da theo những biểu hiện khác nhau. Sự phát triển quá mức của nấm khiến các mảng da trên cơ thể có hình dáng tròn nhỏ trở nên sáng hơn hoặc tối hơn so với vùng da xung quanh.  

Các mảng da màu có thể dễ thấy hơn sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vì phần da còn lại của bạn rám nắng (hoặc sẫm màu hơn) nhưng vùng bị nhiễm trùng do nấm thì không.  

Bệnh lang ben là một dạng bệnh phổ biến. Bệnh ảnh hưởng đến khoảng 1% số người sống ở vùng khí hậu ôn hòa và ảnh hưởng đến 40% số người sống ở vùng khí hậu nhiệt đới ẩm.

Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết bị lang ben là gì?

Sau khi đã biết lang ben là gì, bạn có biết chúng được nhận diện với đặc điểm ra sao không? 

Đặc điểm của lang ben 

Đặc điểm đặc trưng của lang ben là các mảng hoặc mảng vảy mịn, hình bầu dục, phân định rõ, lan nhiều. Tổn thương da có thể bị giảm sắc tố, tăng sắc tố hoặc ban đỏ và đôi khi trở nên hợp nhất và lan rộng. Lang ben tăng sắc tố thường có màu nâu nhạt ở những người có nước da sáng. 

Ở những bệnh nhân có làn da sẫm màu, lang ben tăng sắc tố có thể biểu hiện dưới dạng các đốm và mảng có màu từ nâu sẫm đến đen xám. Các vùng bị ảnh hưởng có thể có màu sắc khác nhau trên cùng một người và có thể khác nhau ở những người có cùng tông màu da. Các mảng tại vùng da bị lang ben có thể không dễ thấy rõ tổn thương, nhưng khi kéo căng hoặc cạo vùng da này chúng sẽ bị ảnh hưởng, như một dạng kích hoạt gây ra cảm giác vảy ngứa rõ rệt. 

Nguyên nhân tác động gây ra lang ben có thể do môi trường sống và yếu tố di truyền

Các tổn thương đã được điều trị thường không có vảy. Sự phân bố của vùng da bị lang ben phản ánh bản chất ưa môi trường ẩm, đổ mồ hôi của nấm vì bạn thường thấy phần thân trên và phía cánh tay là vị trí  chủ yếu nhìn thấy rõ. Khuôn mặt cũng có thể bị ảnh hưởng triệu chứng lang ben, đặc biệt là ở trẻ em. Các tổn thương da do lang ben thường không có cảm giác rõ rệt mà chủ yếu bạn sẽ thấy hơi ngứa. Tuy nhiên, ngứa dữ dội có thể xuất hiện trong điều kiện nóng và ẩm.

Triệu chứng lang ben là gì?

Đối với hầu hết những trường hợp mắc phải, lang ben gây ra các triệu chứng nhẹ, có thể bao gồm:

• Sự thay đổi màu da, thường thấy nhất ở lưng, ngực và bụng. Các mảng đổi màu có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể và có nhiều sắc tố khác  nhau như màu hồng, vàng, nâu, rám nắng hoặc trắng.
• Cảm giác ngứa ở hoặc xung quanh vùng da bị lang ben.
• Đổ mồ hôi nhiều hơn trước.
• Các mảng da có thể bị khô và hình thành mảng vảy tại vị trí.
• Những mảng da không sẫm màu hoặc rám nắng khi tiếp xúc trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời.

Nguyên nhân phổ biến dẫn tới lang ben là gì? 

Nguyên nhân tác động gây ra lang ben có thể do môi trường sống và yếu tố di truyền

1. Điều kiện sống và môi trường tác động: 

Bệnh lang ben phổ biến trên toàn thế giới nhưng phổ biến nhất ở các vùng có điều kiện khí hậu ấm áp và ẩm ướt, trong đó có Việt Nam. Bệnh lang ben có thể đạt tỷ lệ mắc bệnh lên tới 50% ở các nước nhiệt đới, trong khi ở những vùng có khí hậu lạnh hơn như Thụy Điển, tỷ lệ này chỉ đạt mức thấp 1,1%. Thanh thiếu niên và người trẻ tuổi có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất, có thể là do tuyến bã nhờn của họ sản xuất nhiều hơn, tạo ra môi trường giàu lipid thúc đẩy sự phát triển của Malassezia. 

2. Vệ sinh kém không phải là yếu tố gây bệnh. Các yếu tố môi trường như nhiệt độ và độ ẩm, thai kỳ, da nhờn và sử dụng các loại kem và lotion có dầu làm tăng nguy cơ mắc bệnh lang ben.  

3. Yếu tố di truyền và thành phần di truyền có thể đóng một vai trò tác động. Một cuộc khảo sát cho thấy 21% bệnh nhân mắc bệnh lang ben có tiền sử người nhà trong gia đình mắc bệnh. 

4. Những người bị suy giảm miễn dịch có nguy cơ mắc bệnh lang ben cao hơn, cho thấy rằng phản ứng miễn dịch thay đổi ở vật chủ có thể đóng một vai trò trong nguyên nhân gây bệnh. 

5. Suy dinh dưỡng và sử dụng thuốc tránh thai đường uống cũng có thể là các yếu tố nguy cơ gây ra bệnh. 

Cách điều trị lang ben là gì? 

Trước khi điều trị, hãy thông báo cho bệnh nhân rằng tác nhân gây bệnh lang ben là một loại nấm cộng sinh của hệ vi khuẩn da bình thường và bệnh này không lây nhiễm. Ngoài ra, tình trạng thay đổi sắc tố thường vẫn tiếp diễn sau khi điều trị thành công. Việc phục hồi sắc tố bình thường có thể mất nhiều tháng sau khi điều trị.

Thuốc bôi ngoài da

Thuốc bôi tại chỗ là liệu pháp đầu tay cho bệnh lang ben. Ketoconazole 2% là loại thuốc có hiệu quả cao. Kem bôi được thoa lên vùng bị ảnh hưởng trong năm phút trước khi xả sạch. Thông thường, các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có hướng dẫn sử dụng ketoconazole trong vòng 1 đến 3 ngày. 

Thuốc bôi hạn chế khả năng lan rộng của lang ben

Khuyến cáo nên dùng trong ba ngày, do tỷ lệ tái phát của bệnh lang ben và các vùng bị ảnh hưởng có khả năng khó tiếp cận. Trong một nghiên cứu ngẫu nhiên, một lần thoa ketoconazole 2% đã được so sánh với ba ngày điều trị liên tiếp. Khoảng 80% bệnh nhân được điều trị bằng cả hai phác đồ đều cho thấy khỏi nấm. Các phương pháp bôi thoa tại chỗ khác có thể sử dụng được là:

• Selen sunfua 2,25% đến 2,5% bôi ngoài da
• Terbinafine 1% bôi ngoài da một hoặc hai lần mỗi ngày trong vòng 1 đến 4 tuần
• Ciclopirox 1% bôi 2 lần/ngày trong 2 tuần
• Clotrimazol: bôi ngoài da
• Miconazole: thuốc kháng nấm, hoạt động bằng cách ngăn nấm phát triển.
• Selenium sulfide: điều trị nhiễm nấm hoặc nấm men trên da phù hợp để điều trị lang ben hay viêm da tiết bã.
• Terbinafine: thuốc chống nấm dạng kem, gel hoặc xịt và chỉ dùng ngoài da

Liệu pháp chống nấm theo toa

Liệu pháp điều trị lang ben bằng đường uống được dành riêng cho những bệnh nhân bị lang ben kháng với liệu pháp bôi tại chỗ hoặc bị bệnh lan rộng khiến việc bôi thuốc tại chỗ trở nên khó khăn. 

Đối với các bệnh nhân xác nhận điều trị lại, những thay đổi về sắc tố có thể kéo dài trong nhiều tháng sau khi điều trị khiến việc uống thuốc điều trị cần được cân nhắc kỹ lưỡng hơn. Các thuốc theo toa được ưa chuộng là Itraconazole 200 mg mỗi ngày dùng trong bảy ngày và Fluconazole 300 mg mỗi lần trong 2 tuần.  

Mặc dù ketoconazole có hiệu quả đối với bệnh lang ben nhưng trong các thử nghiệm ngẫu nhiên nhỏ, độc tính gan có thể đe dọa tính mạng, suy tuyến thượng thận và nhiều tương tác thuốc tiềm ẩn đã được báo cáo khiến nó trở thành một lựa chọn điều trị không thuận lợi. 

Bệnh nhân bị lang ben tái phát, đặc biệt là những người suy giảm miễn dịch, có thể ngăn ngừa tái phát bằng liệu pháp phòng ngừa tại chỗ hoặc uống, đặc biệt là trong khoảng thời gian thời tiết ấm áp. 

Một trong những biện pháp để ngăn chặn lang ben đó là dự phòng bằng selenium sulfide 2,5% hoặc ketoconazole 2% bôi lên toàn bộ cơ thể trong mười phút một lần mỗi tháng. Liều dự phòng itraconazole uống 200 mg hai lần mỗi ngày, một lần mỗi tháng. Sau 6 tháng điều trị dự phòng bằng itraconazole, tỷ lệ người tham gia không còn triệu chứng cao hơn so với giả dược (88% so với 57%). 

Lưu ý trong điều trị lang ben là gì?

• Thuốc chống nấm uống và bôi tại chỗ có hiệu quả; tuy nhiên, bệnh tái phát thường gặp và có thể ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người mắc. Bạn nên dùng các liệu pháp phòng ngừa theo chỉ định bác sĩ. Ngoài ra, mặc dù đã tạm thời ngăn bệnh lang ben thành công, nhưng những thay đổi về sắc tố có thể mất nhiều tuần hoặc nhiều tháng để khỏi. Một số trường hợp tự khỏi, nhưng nếu không được điều trị, bệnh có thể trở thành mãn tính.
• Giảm sắc tố và tăng sắc tố có thể kéo dài trong nhiều tháng sau khi điều trị thành công bệnh lang ben, tuy nhiên chúng dễ tái phát trở lại khiến bạn khó phân biệt được. Sự xuất hiện của mảng vảy và xét nghiệm KOH dương tính cho thấy tình trạng nhiễm trùng đang hoạt động trở lại. Kháng thuốc, bệnh tái phát hoặc  lan rộng cần được cân nhắc đến tình trạng suy giảm miễn dịch. Đã có báo cáo về tình trạng tóc mỏng và rụng trong các tổn thương lang ben. Tình trạng tóc mỏng hoặc rụng thường xảy ra nhất ở cẳng tay, bụng, cổ và vùng râu của nam giới.
• Người có tiền sử lang ben, các bác sĩ sẽ khuyến cáo sử dụng những loại xà phòng có chứa kẽm pyrithione, ketoconazole hoặc thành phần selen sulfide. Loại xà phòng này có thể hỗ trợ giúp ngừa nhiễm trùng và nấm men phát triển quá mức.
• Hạn chế  hoạt động đổ nhiều mồ hôi và nhiệt độ cao.
• Bôi kem chống nắng thường xuyên và hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
• Mặc quần áo rộng rãi, chất liệu cotton để giảm tiết mồ hôi.
• Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, lưu ý tái khám định kỳ.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân, bạn không dùng chung các vật dụng cá nhân (quần áo, khăn tắm) với người khác.

Một số giải đáp liên quan tới lang ben

Lang ben có lây không?

Lang ben là dạng bệnh không mang tính lây nhiễm và cũng không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe. Tuy nhiên khi gặp điều kiện thời tiết nóng ẩm, có thể làm cho lang ben nặng hơn.

Lang ben có chữa được không?

Lang ben có thể chữa được và khỏi hoàn toàn. Tùy theo mức độ nặng hay nhẹ mà bác sĩ sẽ có chỉ định sử dụng thuốc. Bạn có thể tự điều trị bằng thuốc chống nấm không kê đơn. Tuy nhiên, việc này sẽ lâu khỏi và dễ dàng tái lại. Lang ben tuy có thể chữa khỏi nhưng các mảng da đổi màu sẽ mất vài tháng để trở lại như bình thường.

Lang ben có tự khỏi không?

Lang ben không có can thiệp điều trị sẽ không thể tự khỏi. Nhiều người chủ quan để bệnh lan rộng, kéo dài và thời điểm chữa trị càng lâu hơn vì những mảng da sáng màu lan nhiều, cần thời gian để biến mất.

Lang ben là gì và những dấu hiệu, triệu chứng nguyên nhân, cách điều trị có lẽ đã giúp bạn giải tỏa được thắc mắc trên. Để chữa trị lang ben, bạn cần tư vấn trực tiếp từ các bác sĩ và chăm sóc bề mặt da tốt hơn tránh lan rộng. 

>> Xem thêm:

• Điều trị bệnh sần vỏ cam ở mặt  
• Một số bệnh nấm da phổ biến và cách chữa trị tận gốc
• Nấm da mặt là bệnh gì?  

Chủ đề: #Chăm sóc sức khoẻ

Chia sẻ ngay: